بیماریهای دریچه قلب عبارتند از اختلالاتی که در ساختار و عملکرد دریچه‌های قلب ایجاد می‌شوند. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی انواع این بیماری‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن‌ها بپردازیم.
انواع بیماریهای دریچه قلب
دریچه‌های قلب عبارتند از دریچه سه لتی، دریچه میترال، دریچه آئورت و دریچه ریوی.
بیماریهای دریچه قلب می‌توانند به دلیل تغییرات ساختاری، التهابی، ناهنجاری‌هایی در عملکرد یا عوامل دیگر رخ دهند. در این بخش به بررسی تعدادی از بیماریهای شایع دریچه قلب خواهیم پرداخت:
تنگی دریچه آئورت
تنگی دریچه آئورت یکی از بیماریهای دریچه قلب رایج در افراد بالای 65 سال است. در اثر تنگی این دریچه، ممکن است خون کافی به بدن نرسد.
تنگی دریچه میترال
تنگی دریچه میترال عبور جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ را محدود می‌کند. تنگی دریچه‌ی میترال در بزرگسالان اغلب به دلیل تب رماتیسمی است.
نارسایی دریچه میترال
در این بیماری، دریچه میترال دچار اختلال می‌شود و نمی‌تواند به طور کامل بسته شود. این اختلال می‌تواند منجر به نشتی خون از بطن چپ به دهلیز چپ شود.
نارسایی دریچه سه لتی (تریکوسپید)
در این بیماری، دریچه سه لتی ضعیف می‌شود و نمی‌تواند به طور کامل بسته شود، که موجب می‌شود خون به دهلیز راست و ورید اجوف تحتانی (بزرگ سیاهرگ زیرین) بازگردد.
نارسایی دریچه آئورت
در این بیماری، دریچه آئورت ممکن است دچار اختلال و یا ضعف شود و نمی‌تواند به طور کامل بسته شود. این شرایط می‌تواند منجر به نشتی خون از شریان آئورت به بطن چپ شود.
تنگی دریچه پولمونری (ریوی)
در این بیماری، دریچه ریوی نمی‌تواند کاملاً باز شود و خون به شکل کافی از بطن راست به شریان پولمونری جریان نمی‌یابد.
عناوین نام برده فقط چند نمونه از بیماریهای دریچه قلب است. بیماریهای دریچه قلب می‌توانند به صورت اختلال در ساختار بخش‌های قلب، ضعف عملکردی، التهابی، عفونی یا به دلیل عوامل دیگری ایجاد شوند.
علائم و نشانه‌های بیماریهای دریچه قلب
علائم و نشانه‌های بیماریهای دریچه قلب ممکن است بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت باشند. برخی از علائم و نشانه‌های شایع بیماریهای دریچه قلب عبارتند از:
- تنگی نفس: احساس عدم توانایی در تنفس عمیق یا نفس کشیدن عمیق، به خصوص در هنگام فعالیت فیزیکی
- ضعف عمومی و خستگی: احساس خستگی و ضعف بیشتر از حد معمول، حتی هنگام انجام فعالیت‌های روزمره
- درد قفسه سینه: درد، فشار یا تنگی در قفسه سینه، که ممکن است به دلیل نشتی خون یا نقص عملکرد دریچه قلبی رخ دهد
- ضربان قلب نامنظم: ضربان قلب نامنظم، تند یا بسیار آهسته
- ورم: ورم اندام‌ها، بخصوص پاها و پاشنه، به دلیل انبساط قلب و افزایش فشار خون در عروق
- سرگیجه و احساس ضعف: سرگیجه، احساس ناتوانی و ضعف، به خصوص در حین انجام فعالیت‌های جسمی
- عدم رشد کافی در کودکان: در بیماریهای دریچه قلب در کودکان، ممکن است رشد کافی اندام صورت نگیرد، از جمله کاهش وزن و قد نسبت به همسالان
تشخیص بیماریهای دریچه قلب
تشخیص بیماریهای دریچه قلب به طور کلی توسط یک متخصص قلب و عروق صورت می‌گیرد. در زیر روش‌هایی که ممکن است در تشخیص بیماریهای دریچه قلب استفاده شوند، آورده شده است:
معاینه و صحبت با پزشک متخصص
پزشک ابتدا با شما در مورد علائم و نشانه‌هایی که تجربه می‌کنید، سابقه بیماری‌ها، سابقه خانوادگی و سابقه سلامتی شما صحبت خواهد کرد. این اطلاعات می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص اولیه را بررسی کند.
بررسی بالینی
پزشک با استفاده از ابزارهایی مانند استتوسکوپ (گوشی پزشکی)، قلب و ریه‌های شما را بررسی می‌کند. او ممکن است به دنبال علائمی مانند نشتی خون، ضعف دریچه قلبی، ضربان نامنظم یا سایر علائم فیزیکی باشد.
آزمایش‌های تصویری
اکوکاردیوگرافی (اکو) یکی از مهمترین آزمایش‌های تشخیصی برای ارزیابی دریچه قلب است. این آزمایش از طریق استفاده از امواج صوتی، تصویری از قلب و دریچه‌های آن ارائه می‌دهد و میزان عملکرد دریچه‌ها، سایز و ساختار آن‌ها را بررسی می‌کند.
آزمایش‌های تکمیلی
آزمایش‌های تکمیلی ممکن است برای تشخیص و ارزیابی دقیق‌تر بیماریهای دریچه قلب استفاده شوند. این آزمایش‌ها شامل آنژیوگرافی، MRI قلب و آزمایش‌های خونی می‌شوند.
آزمایش‌های خون
آزمایش خون معمولاً شامل آزمایش‌هایی مانند آنالیز کامل خون، آزمایش‌های عملکرد کلیه و آزمایش‌های بیومارکرهای قلبی می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا اطلاعات بیشتری درباره وضعیت قلب و سایر عوامل مرتبط با بیماری دریچه قلبی به دست آورد.
درمان بیماریهای دریچه قلب
درمان بیماریهای دریچه قلب بستگی به نوع و شدت بیماری و وضعیت هر بیمار دارد. در بعضی موارد، درمان ممکن است شامل اقدامات غیر جراحی یا جراحی باشد.
دارو درمانی
در بعضی موارد، ممکن است پزشک داروهایی را تجویز کند تا علائم بیماری کنترل شود. مثلاً، در صورت وجود علائم نشتی دریچه قلب، داروهایی مانند دیورتیک‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی برای کنترل ضربان قلب ممکن است تجویز شوند.
اقدامات غیر جراحی
برخی از بیماریهای دریچه قلب با استفاده از روش‌های غیرجراحی قابل درمان هستند. به عنوان مثال، درمان تنگی دریچه میترال می‌تواند شامل استفاده از بالون و آنژیوپلاستی (روشی که با استفاده از بالون، دریچه را گشوده و تنگی را برطرف می‌کند) باشد. همچنین، درمان تنگی دریچه آئورت می‌تواند با استفاده از بالون‌سازی آئورت یا استفاده از پروتزهای تنگی آئورت انجام شود.
جراحی
در بعضی موارد، بسته به شدت و نوع بیماریهای دریچه قلب، ممکن است نیاز به جراحی باشد. درمان‌های جراحی شامل جایگزینی دریچه با پروتز مصنوعی یا ترمیمی (که شامل استفاده از دریچه‌های مصنوعی یا بخشی از دریچه‌های بدن بیمار است) می‌شوند.
پیگیری و مراقبت‌های مرتبط
پس از درمان بیماریهای دریچه قلب، پیگیری و مراقبت دقیق از طرف پزشک معالج و تغییرات لازم در سبک زندگی بسیار مهم است. این شامل مصرف داروها، کنترل فشار خون، مدیریت وزن، تغییر در الگوی غذایی، تمرینات و فعالیت بدنی مناسب و جلوگیری از عفونت‌ها می‌شود.
نتیجه گیری
مهم است بدانید که برای تشخیص بیماریهای دریچه قلب، هر بیمار نیاز به ارزیابی و مشاوره حرفه‌ای توسط یک پزشک متخصص دارد. در صورتی که شما یا کسی در خانواده‌تان علائم مشکوک بیماریهای دریچه قلب دارید، بهتر است با یک پزشک متخصص قلب و عروق مشورت کنید.
سوالات متداول
عوامل مختلف ممکن است در بروز بیماریهای دریچه قلب نقش داشته باشند. این عوامل شامل عفونت دریچه، تغییرات سنی، التهابات، آسیب به قلب، بیماریهای روماتیسمی، بیماریهای عروقی، عوامل ژنتیکی و غیره می‌شوند.
بله، بیماریهای دریچه قلب قابل درمان هستند. درمان بستگی به نوع و شدت بیماری و وضعیت هر بیمار دارد. در بعضی موارد، درمان ممکن است شامل تغییرات در سبک زندگی، داروها، مداخلات غیر جراحی (مانند آنژیوپلاستی) یا جراحی (مانند تعمیر یا جایگزینی دریچه) باشد.
بستگی به نوع و شدت بیماری و وضعیت هر بیمار دارد. در بیماریهای خفیف دریچه قلب، شاید بیمار نیاز به درمان‌های مداوم نداشته باشد و عمر طولانی و بدون مشکلات قابل پیش‌بینی باشد. اما در بیماریهای شدید و پیشرفته دریچه قلب، عدم درمان مناسب ممکن است منجر به مشکلات جدی قلبی و کاهش عمر بیمار شود.